Alfaraleið

Gengin var Alfaraleiðin frá Hvaleyri að Hvassahrauni. Alfaraleiðin er gamla þjóðleiðin milli Innnesja og Útnesja frá Hafnarfirði. Frá Útnesjum var haldið á Suðurnes; Garð, Sandgerði og Hafnir. Leiðin er vel mörkuð í landið og því tiltölulega auðvelt að fylgja henni þar sem hún liggur framhjá Þorbjarnastöðum í Hraunum (fór í eyði um 1930) og áfram vestur úr.

Fyrsta varðan á leiðinni er nú inni á miðjum golfvellinum á Hvaleyri. Há varða er á lágum klapparhól vestar (markavarða). Önnur varða, eða vörðubrot, er skammt sunnar. Þriðja varðan er sunnan Reykjanesbrautar. Síðan tekur við svæði Kapelluhrauns þar sem búið er að fjarlægja yfirborðslagið og þar með götuna. Brunavarðan var á hraunbrúninni, en hefur verið eyðilögð. Gatan sést við kapelluna og kemur síðan aftur í ljós ofan við tjarnirnar við Gerði. Þar liðast hún með þeim að austan- og síðan sunnanverðu í áttina að Miðmundarhæð. Hún er augsýnileg þar sem Miðmundarvarða stendur uppi á hæðinni. Gengið er framhjá túngörðum Þorbjarnastaða. Að þessu sinni var tækifærið notað og kíkt á tóftirnar sem og Gránuskúta og Kápuhelli. Þvottastæðið er neðan við Þvottastíginn og brunninn þar sem er hlaðinn bakki út í tjörnina sunnanverða. Þar leysir vatn undan hrauninu í stríðum straumum.

Alfaraleiðinni var fylgt áfram yfir Straumsselsstíg og framhjá „Gíslavörðu“, en hún er hér svo nefnd til minningar um Gísla Sigurðsson og er til merkis um nýliðið aldarafmæli hans. Þá var komið að Gvendarbrunni, litið á fjárskjólið nálægt honum og síðan haldið áfram suður götuna. Brunnurinn er hola í miðjum grasbala á lítilli klapparhæð við götuna. Sagan segir að Guðmundur góði Hólabiskup hafi blessað hann á sínum tíma. Þegar litið var í brunninn var ekki frá því að Gvendur sæist í honum ef vel var að gáð. Að minnsta kosti virtist hann alltaf gæjast fram þegar kíkt var ofan í brunninn. Annars eru Gvendarbrunnarnir a.m.k. fjórir á Reykjanesi, þ.e. þessi við Alfaraleiðina, Gvendarbrunnur í Vogum, Gvendarbrunnar í Heiðmörk og Gvendarhola í Arnarneshæð. Það er líkt með Gvendarbrunnum og Grettistökum að Gvendur og Grettir hafa að öllum líkindum aldrei litið hvorutveggja augum. En það er nú önnur saga. Sá átrúnaður fylgdi svonefndum Gvendarbrunnum (sem talið var að Guðmundur biskup hinn góði hefði blessað) að vatnið í þeim læknaði mein. Þannig var t.d. talið gott að bera það á augu eða á sár svo þau myndu gróa.

Gengið var framhjá Óttarstaðaborginni (Kristrúnarborginni), yfir Óttarstaðaselsstíg (Skógargötuna) og áfram yfir Lónakostsselsstíg og upp á hæðir. Þar verður gatan óljósari, en farið er hægt og rólega og tekin mið af kennileitum og vörðubrotum má sjá hvar gatan hallar til vesturs og líður svo í bugðum áleiðis að Hvassahrauni. Skammt sunnan Reykjanesbrautar, áður en komið er á móts við Hvassahraun, hverfur hún svo til alveg, en Reykjanesbrautin hefur verið lögð yfir götuna á þessum kafla.
Óttarsstaðafjárborgin er stundum nefnd Kristrúnarborg eftir Kristrúnu Sveinsdóttur frá Óttarsstöðum, sem hlóð hana ásamt vinnumanni sínum, Guðmundi Sveinssyni, um 1870.

Austan við fjárborgina eru hraunhæðir, Smalaskálahæðir. Syðst í því er stórt og mikilfenglegt jarðfall, Smalaskálaker, með rauðamelsgúl í miðjunni. Í því var um tíma útilistaverk; lítið hús með ranghverfu. Hreinn Friðfinsson, myndlistamaður, reisti það 1974 og nefndi Slunkaríki (það er nú horfið). Í sprungu suðvestan í Smalaskálahæð var komið fyrir líki konu árið 2006 eftir að hún hafði verið myrt með hryllilegum hætti í íbúð í Reykjavík. Sjá má enn hrúgu af steinum, sem kastað hafði verið yfir hana í sprungunni, á sprungubarminum.
Veður var frábært – sól, logn og hiti. Gangan tók 2 klst og 3 mínútur.